ရန္ျဖစ္ျခင္းနန့္ ရန္ျဖစ္ၾကည့္ျခင္း ( ေျမာက္ဦးက ဘီလူး ) ကုိ ထပ္ဆင့္ေဆြးေႏြးသံုးသပ္ၾကည့္ျခင္း

၁ ) ရန္ျဖစ္ျခင္းကုိ ျမင္ၾကည့္ရဖုိ႔ဆုိေက

ဘာသာေရး၊ လူမွဳဆက္ဆံေရး ပုံစံအရ ရန္ျဖစ္ကတ္စြာနန္႔ ရန္ျဖစ္ေတ အ၀ု္ိင္းအ၀န္းထဲမွာပါ၀င္ေရ လူတိကုိအမွားလုိ႔ ေယဘုယ်လက္ခံတတ္ကတ္ေကေလ့ ………ရန္ျဖစ္ျခင္းဆုိေရ ေ၀ါဟာရရွိနီသမွ်ကာလပတ္လုံး၊ ကုိယ့္အက်ဳိးစီးပြား၊ ကုိယ့္ယုံၾကည္ခ်က္၊ တုိးတက္ရာတုိးတက္ေၾကာင္း လမ္းေၾကာင္း တိကုိ လက္မခံစြာထက္ ပ်က္စီးရာပ်က္စီးေၾကာင္း ေႏွာင့္ယွက္ထိပါးလာခါျဖစ္စီ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္အဆင့္၊ အသင္းအဖဲြ႔တစ္ခုနန္႔တစ္ခု၊ လူမွဳအသုိင္းအ၀ုိင္းအခ်င္းခ်င္း၊ နန္႔ ႏုိင္ငံအဆင့္ရုိ႔အားလုံးမွာ ရန္ျဖစ္စြာနန္႔ ကင္းႏုိင္ကတ္ဖုိ့ေတာ့ မထင္၊ က်ေနာ္ရုိ႔ အကုိရုိ႔ ကင္းေလ့ ကင္းႏုိင္ကတ္ဖုိ႔မဟုတ္။

ရန္ျဖစ္တုိင္း အဆုိးၾကီးေတာ့ မဟုတ္ေတပုိင္ ရန္မျဖစ္တုိင္းအေကာင္းဆုံးေတာ့မဟုတ္။ ရန္ျဖစ္ဖုိ႔မလဲြမေရွာင္သာက်ေကျဖစ္ျဖစ္၊ တစ္စုံတရာတုိးတက္ဖုိ႔ အတြက္ျဖစ္ျဖစ္ ရန္ျဖစ္ကတ္ရဖုိ႔။ ( ရခုိင္ရုိ႔တိမွာ က မလဲြွမေရွာင္သာပုိမ်ားေရပုံေပၚေရ )။ ေနာက္တစ္ခုက ရန္ျဖစ္စြာ မွာ ႏွစ္ေယာက္စလုံးေလ့ မွားႏုိင္ေရပုိင္၊ တစ္ေယာက္ေယာက္က မွားနိန္စြာေလ့ျဖစ္နုိင္ျပီးေက ႏွစ္ေယာက္စလုံးေလ့ အနည္းနန္႔အမ်ား သူ႔အျမင္နန္႔ သူမွန္ႏုိင္ေရ။


၂) ႏုိင္ငံေရး၊ေတာ္လွန္ေရး လုပ္ေတလူတိအခင္းအက်င္း ပတ္၀န္းက်င္

ရခုိင္တမ်ဳိးသားလုံးေရ ဆင္းရဲကတ္ေတ၊ ပညာေရး အဆင့္အတန္းနိမ့္က်မွဳရိွိစြာကုိ အၾကမ္းအားျဖင့္ သေဘာတူႏုိင္ေရ။

ယေကေလ့…ဖဲသာမရွိလုိ႔၊ ပညာမဟိလုိ႔ ႏုိင္ငံေရးသမားတိ ရန္ျဖစ္ေတဆုိစြာေတာ့ ေစ့ေခ်ေလာက္ရာမွန္ႏုိင္ဖုိ႔လုိ႔ ထင္မိယင့္...အလုံးစုံအေၾကာင္းတရားတိေတာ့မဟုတ္ႏုိင္.။ အဂု ႏုိင္ငံေရးအ၀ုိင္းအ၀န္း (ႏုိင္ငံေရးပင္ေျပာေျပာ၊အမ်ဳိးသားေရးလုိ႔ဆုိဆုိ၊ ေတာ္လွန္ေရး လုိ႔ပင္ေခၚေခၚ ) ယင္းမွာ ေခါင္းေဆာင္နိန္ကတ္ေတ လူတိကုိၾကည့္ေက...သာမာန္ ရခိုင္သားတိထက္ ပညာေရး ( အသိ၊ နန္႔ ေတြးေခၚေမွ်ာ္ျမင္ပုံ)စြာ မနိမ့္က်...သူမ်ားထက္ေတာင္သာႏုိင္သိမ့္ေရ။ တစ္ေယာက္ခ်င္းစီေလ့ စားစရာမရွိလုိ႔ လုပ္ကတ္ေတလူတိဟုတ္ဖုိ႔မထင္ ။ သုိ႔ေသာ္ သူရုိ႔အားလုံ အလုံးစုံျပည့္စုံေရ လူတိေတာ့မဟုတ္…။ သာမန္ရခုိင္သားတိက ရခုိင္သားတိရာျဖစ္ကတ္ေတ…။

ေအေခတ္ႏုိင္ငံေရးစြာ စစ္အစုိးရကုိ အဓိက ပစ္မွတ္ထားလုိ႔ဆန္႔က်င္ရေရအတြက္နန္႔ သမရုိးက် ႏုိင္ငံတိမွာလုပ္ရစြာထက္ ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းမွဳ မျပည့္စုံမွဳ၊ ပင္ပန္းဆင္းရဲမွဳ၊ သူတပါးတုိင္းျပည္မွာ ေရရွည္ရပ္တည္ေရးမတည္ျငိမ္မွဳ ရွိေရ။ ေထာင္အခ်ိန္မရြီးက်လားႏုိင္ေရ။ က်ေလ့က်ကတ္တယ္…။တခ်ဳိ႔ မိဘေမာင္ႏွမ၊ ေဆြမ်ဳိး၊ အနာဂတ္ဘ၀ရပ္တည္ေရးဖုံလုံမွဳ၊ ပညာေရး အစရွိေရ ဘ၀မွာအေရးၾကီးေရ အစိတ္အပုိင္းတိကုိ စြန္႔လြွတ္ပနာ လုပ္နီကတ္ရစြာတိျဖစ္ကတ္ေတ။ Risk အမ်ားၾကီးယူလုိ႔လုပ္နီကတ္ေတ။

လူမွဳေရး၊ ပညာေရး လုပ္ငန္းတိမွာ သူ႔အတုိင္းအတာနန္႔ သူအခက္အခဲရွိေကေလ့ ယင္းနန္႔ လားေရလမ္းေၾကာင္းမတူ။ သူရုိ႔မွာ Risk နည္းေရ။ Risk မ်ားလုိ႔ အစစ အရာရာစြန္႔လြတ္ျပီးေက နုိင္ငံေရး၊ အမ်ဳိးသားေရး၊ ေတာ္လွန္ေရး လုပ္ေတ လူတိကုိ လေဘာလုိ႔ျမင္ေကေတာ့ မတတ္ႏုိင္။ ႏုိင္ငံေရး အမ်ဳိးသားေရးဆုိစြာ အဖိႏွိပ္ခံလုိ႔ လုပ္ကတ္ရစြာရာျဖစ္ေတ…။ တုိင္းျပည္လူမ်ဳိး တုိးတက္ျပီးသားဆုိေက ယင္းေလာက္လုပ္စရာမလို။



၃) ရခုိင္ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား ကဲြကတ္၊ ျခမ္းကတ္ ၊ျပသနာတက္ကတ္၊ စကားမ်ားကတ္ရျခင္းအေၾကာင္းရင္းတိကုိၾကည့္ဖုိ႔ဆုိေက…


က) ယုံၾကည္ခ်က္ခ်င္း၊ အေတြးအေခၚ၊ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္၊ မတူစြာက တဆင့္ personal အသြင္ေျပာင္းလုိ႔ ရန္ျဖစ္ကတ္ျခင္း၊

ခ) Personal အသြင္အျပင္မသင့္ျမတ္မွဳတဆင့္ အေတြးအေခၚ၊လုပ္နည္းလုပ္ဟန္၊ယုံၾကည္ခ်က္ခ်င္း ဆန္႔က်င္တုိက္ခုိက္ျပီးေက အုပ္စုကြဲြျပသနာတက္ကတ္ျခင္း၊

ဂ) ႏုိင္ငံေရးအခင္းအက်င္းက Personal အခြင့္အေရးရွာေရလူတိ၊ ကုိယ္က်ဳိးအတြက္ အသုံးခ်ေရလူတိ၊ လူအမ်ားစု ယုံၾကည္ကုိးစားမွဳကုိ တန္ဖုိးမထားေရ၊ အလဲြသုံးစာလုပ္ေရလူတိကုိ အေရးယူသည့္အခါ ၄င္းႏွင့္ဆက္စပ္ကာ ျပသာတက္ျခင္း၊ ရန္ျဖစ္ျခင္း

ဃ)တခ်ဳိ႔ေခါင္းေဆာင္ေနရာ လုိလားျခင္း၊ ၾကိဳးကုိင္ခ်င္သည့္ စိတ္သေဘာထားမ်ားရွိေနျခင္း မိမိအျပင္အျခားလူမ်ားမရွိဟု အထင္ေရာက္မွဳတခ်ဳိ႔ရွိေနျခင္း၊


(ေအေဖာ္ျပခ်က္တိကုိၾကည့္ေက ဇာႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္မ်ုဳိးမွာမဆုိ အနည္းနဲ႔အမ်ားရွိစြာကုိတြိ႔ကတ္ရဖုိ႔။ ေမာင္ျဖဴလာလာ…ေမာင္နီလာလာ ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လာလာ..ၾကဳံကတ္ရွင္းကတ္ရဖုိ႔ အေျခအေနတိျဖစ္ေတ )



၄)ရန္ျဖစ္မွဳ၊ျပသနာတက္မွဳတိနန္႔ဆက္စပ္ျပီးေက ရခုိင့္ႏုိင္ငံေရးသမားတိနန္႔ ႏုိင္ငံေရးအခင္း အက်င္းကုိ စိတ္၀င္စားမွဳနည္းပါးေစသည့္ထပ္ဆင့္အေၾကာင္းအရာတိ


က) ရခုိင့္ ႏုိင္ငံေရး အ၀ုိင္းအ၀န္းနန္႔ ဆက္စပ္ေတ အားမလုိအားမရျဖစ္ကတ္ေတ လူတခ်ဳိ႔က သူ႔အျမင္နန္႔ သူ႔အထင္နန္႔ စနစ္တက် မဟုတ္ဘဲေ၀ဖန္ကတ္ျခင္းက တဆင့္ (မီးေလာင္ရာလီပင့္ျဖစ္စီသည့္) ပုံစံတိကတဆင့္ လူအမ်ားစု ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးသမားတိကုိ အယုံအၾကည္နည္းစီျခင္းျဖစ္ရပ္တိ

ခ) ျပသနာတရပ္ (သုိ႔) ရန္ျဖစ္စြာရွိတိရွိနိန္ကတ္ဗ်ာလ္ဆုိေက လုိအပ္သည့္သတင္းအခ်က္အလက္တိကုိ စုံစမ္းျပီး စနစ္တက် အၾကံပီးပနာ ညွဳိႏွဳိင္းပီးမွဳမ်ားျပဳလုပ္ျခင္း (သုိ႔) မွန္သည့္ဘက္မွ မားမားမတ္မတ္ရပ္တည္အားပီးျခင္း အားနည္းျခင္း၊ မသိက်ဳိးကြ်ံေနၾကျခင္း (သုိ႔) ေပါက္လြတ္ပဲစား ရြီးသားေျပာဆုိျခင္း


၅ ) ရန္ျဖစ္ျခင္း၊ စကားမ်ားျခင္းတိကုိ ေလွ်ာ့က် စီႏုိင္ဖုိ႔အခ်က္တိ

က) မိမိတုိးတက္ရာတုိးတက္ေၾကာင္း၊ အမ်ုိဳးသားတုိးတက္ရာတုိးတက္ေၾကာင္းအတြက္ မွန္ကန္သည့္အလုပ္ကုိ အေျခခံကာ မိမိကုိယ္တုိင္ၾကိဳးစားအားထုတ္ျခင္း၊ ေဆာင္ရြက္ၾကိဳးပမ္းေနသူမ်ားကုိ ေထာက္ခံအားပီးျခင္း၊ ျပသနာတက္ေနလွ်င္ အတတ္ႏုိင္ဆုံးေျဖခ်င္းညွဳိႏွဳိင္းၾကျခင္း၊ ညွိဳႏွီဳင္းပီးၾကျခင္း၊

ခ) ျပသာနာျဖစ္သည့္အခါ မွန္ကန္သည့္ဘက္မွ မားမားမတ္မတ္ ရပ္တည္လုိသည့္စိတ္ထားျခင္း၊ အဆုိးဆုံးအဆင့္ ျပသနာမဆုိးရြားေစျခင္း၊ စိတ္လိုက္မာန္ပါ ေျပာဆုိတတ္မွဳမ်ားကုိ အတတ္ႏုိင္ဆုံးေရွာင္ရွားျခင္း၊ သည္းခံနားလည္ႏုိင္ေအာင္ၾကိဳးစားျခင္း၊

ဂ) ႏုိင္ငံေရး၊ အမ်ိဳးသားေရး လုပ္ေဆာင္သည့္ လူၾကီးမ်ားအေနျဖင့္ ကုိယ္ေရးကုိတာ မသင့္ျမတ္မွဳႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္ (အဖဲြ႔အစည္း ) အေရးမ်ားကုိ ခဲြျခားသိျမင္ကာ ေရာထြီးမွဳမရွိစီဘဲ က်င့္သုံးလုပ္ေဆာင္ျခင္း၊

ဃ) အက်င့္ပ်က္ ျခစားေနသူမ်ား၊ သူမ်ားယုံၾကည္မွဳကုိ အလြဲသုံးစားလုပ္သူမ်ားကုိ ဥးီေဆာင္ဦးရြက္ေဆာင္ရြက္ရမည့္ကိစ္စမ်ားတြင္ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္တင္ေပးသည့္ အေျခအေနတိကုိ လက္မခံသင့္ျခင္၊

င) ျပသနာျဖစ္ေစႏုိင္မည့္အေျခအေနမ်ားကုိ ၾကဳံေတြ႔လာလွွ်င္ ေရွာင္လဲြျခင္းထက္ ေျပလည္ေအာင္ ေျဖရွင္းခ်င္သည့္စိတ္ထား မ်ားမြီးဖြားပ်ဳိးေထာင္ျခင္း

စ) စနစ္တက် ေ၀ဖန္ပုိင္းျခားနုိင္ေစမည့္ ေဆြးေႏြးေရးစင္ျမင့္ တစ္ခုရွိဖိ႔နန္႔ Narinjara ရုိ႔မွာ မိမိရုိ႔ အျမင္၊ သေဘာထားတိကုိ ရွင္းလင္းေျပာၾကားသည့္အေလ့အထမ်ား ဖန္တီးျခင္း၊