အေတြးအေခၚပညာသွ်င္ ေဒးဗိဟုန္း(မ္)

ေဒနိေတာ့ခါ ေဒးဗိဟုန္း နန္ ့မိတ္ဆက္ပီးလိုက္ဖို ့ ေရေရြပါေရ။

ေဒးဗိဟုန္း (David Hume)

ေဒးဗိ သည္ စေကာ့လူမ်ိဳး အေတြးအေခၚပညာသွ်င္၊ စီးပြားေရး ပညာသွ်င္ နန္ ့သမိုင္းဆရာ တစ္ေယာက္ျဖစ္ပါေရ။ သူ ့ကို ၁၇၁၁ ခုႏွစ္မွာ မြီးလို ့ ၁၇၇၆ မွာ သီပါေရ။ ရခိုင္ျပည္ ဗမာလက္ေအာက္ကို မက်ခင္ စေကေခ် ေလာက္မွာ သီလားပါေရ။ (ေဒးဗိဟုန္း မသီေကေလ့ ရခိုင္ျပည္က ေတာ့ ဗမာ လက္ေအာက္ကို က်ဖို ့စြာမွာ က်ဖို ့စြာပါရာ။)

ေဒးဗိဟုန္း သည္ အေနာက္တိုင္း အေတြးအေခၚေလာက နန္ ့စေကာ့လူမ်ိဳးတိ၏ ဥာဏ္ပညာပြင့္လင္းလာေရ
ေခတ္မွာ အထင္ကရ ပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦး ျဖစ္ပါေရ။

ေဒးဗိဟုန္း ကို ဂ်င္ေလာ့(က္)(John Locke)၊ ေဂ်ာ ဗာကေလ (George Berkeley)နန္ ့တျခား ျဗိတိသွ် အိန္ပိရိစိ (British Empiricist)တိ နန္ ့ တစ္အုပ္စု တည္း တြဲထားကတ္ပါေရ။ ဂ်င္ေလာ့၊ ေဂ်ာ ဗာကေလ နန္ ့ ျဗိတိသွ် အိန္ပိရိစိ တိ အေၾကာင္းကို ေနာက္ပို ့တစ္ခု မွာ အက်ယ္တ၀င့္ တင္ျပလားပါေမ။ ေဒးပိဟုန္း နာေမ ထင္ေပၚရစြာေလ့ ေသာ့ သူ၏ အိန္ပိရိစိ အေတြးအေခၚ ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါေရ။

ေဒးဗိဟုန္း ဘ၀သက္တမ္းမွာ ကေတာ့ခါ ရာဇ၀င္သမိုင္း ဆရာအျဖစ္ ပိုျပီးေက နာေမၾကီးခပါေရ။ သူရီးေရ ေျခာက္အုပ္တြဲ အိန္ဂလန္ ရာဇ၀င္ စာအုပ္သည္ ၁၉ ရာစုတိုင္ေအာင္ထိဗင္ အေရာင္းရ အေကာင္းဆံုး စာအုပ္စာရင္း ၀င္ျဖစ္ပီးနာ အိန္းကလိ(ခ်္) သမိုင္းရာဇ၀င္ခန္း အတြက္ ႏွစ္ေပါင္း အင္တန္ ၾကာေအာင္ စံျပစာအုပ္ျဖစ္ခပါေရ။

ေဒးဗိဟုန္း သည္ သဘာ၀ကို အေျခခံ ဗနာ စိုင္းစားေတြးေခၚေျမာ္ျမင္မွဳကို တိုးတက္ထြန္းကားေအာင္ ၾကိဳးစားခေရ ပထမဆံုး ေခတ္ျပိဳင္ အေတြးအေခၚ ပညာသွ်င္ ျဖစ္ပါေရ။ ယင္းေခတ္ ယင္းအခါက အေတြးအေခၚပညာ ေလာကမွာ ခံယူထားကတ္စြာက - ထာ၀ရ ဘုရားသခင္ ဦးေႏွာက္အလုပ္လုပ္ပံု နန္ ့ အေျခခံ အတူတူ လူတိ၏ ဦးေႏွာက္ အလုပ္လုပ္နီကတ္ေတလို ့ ျဖစ္ပါေရ။ ဆိုလိုစြာကေတာ့ခါ လူ၏ ဦးေႏွာက္သည္ ထာ၀ရ ဘုရား၏ ဦးေႏွာက္ပံုစံတူ ပုစိကေလာင္ေခ် ဦးေႏွာက္ တစ္ခု ျဖစ္ေတ ဆိုပါလတ္။

ေဒးဗိဟုန္း သည္ ယင္းအေတြးအေခၚကို ပယ္လိုက္ပါေရ။ ဘာသာေရး အေတြးအေခၚကို ေဘးဖယ္ဗနာ လူ ့သဘာ၀ကို သိပၼံနည္း က်က် ေလ့လာပါေရ။ အထူးသျဖင့္ လူတိ၏ ဦးေႏွာက္ပိုင္း ဆိုင္ရာကို ဖြဲ ့စည္းထားေရ အေျခခံ ဥပေဒသ တိကို ရွာေဖြပါေရ။ ေဒးဗစ္ဟုန္းသည္ သူ၏ အဂုပိုင္ နယူတန္လုပ္ကိုင္ပံု နန္ ့တူေရ အလုပ္ကို "လူသား ၏ သိပၼံပညာ" လို ့ ကင္ဗြန္း မွည့္ခပါေရ။

အိန္ဖိရိစိ အေတြးေခၚပညာသွ်င္ ဂ်င္ေလာ့ နန္ ့ေဂ်ာ ဗာကေလ ႏွစ္ေယာက္ သည္ ေဒးဗစ္ဟုန္း ကို အင္တန္ေခ်ေလာက္ လြမ္းမိုးပါေရ။
ေဒးဗစ္ဟုန္း အေၾကာင္းကို ေဒမွာ နားပါေမ။ ေနာက္ပိုင္း အေတြးအေခၚ ပညာသွ်င္တိ နန္ ့သူရို ့၏ ၀ါဒတိ အေၾကာင္းကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ ဆက္တင္လားပါေမ။ သည္းခံ ဖတ္ရွဳလို ့ေက်းဇူးတင္ပါယင့္။